İneklerde Kuru Dönem |
Süt ineklerinin, doğum yapmalarından yaklaşık iki ay önce sütten kesilmesi süreci olarak tanımlanan kuru dönem ya da kuruya çıkarma aslında bir süt verme döneminin sonu değil tam tersine yeni bir süt verme döneminin başlangıcı sayılır. İnekler yemleri azaltılarak ve sütleri sağılmayarak kuruya çıkarılırlar. Kuru dönemin yararları şöylece sıralanabilir..
1- Kuru dönemde işkembe dinlenmeye geçer. İşkembe bir süt sağım dönemi boyunca hayvanın yediği tonlarca yemi parçalamak ve sindirmekten dolayı çok yorulur. Bu arada işkembenin yüzeyindeki sindirimi sağlayan hücreler bu yükü taşımaktan dolayı tahrip olur. İşte, kuru dönemde ineğin işkembesi daha doğrusu sindirimi sağlayan hücreler yenilenir.
2- Bir sağım dönemi sonunda işkembede bulunan ve yemlerin parçalanarak sindirilebilir besin maddelerine ayrışmasını sağlayan faydalı bakterilerin sayısında bir azalma olur. İşte kuru dönem bu bakterilerin sayısının yeniden artması ve gelecek süt verme dönemine hazırlanmaları için önemli bir fırsattır.
3-Bir sağım dönemi boyunca tonlarca litre süt üreten ve bu süreçte içinden tonlarca litre kan geçen memeler aşırı derecede yıpranır. Bu arada meme içindeki keseciklerde bulunan süt üreticisi hücrelerin bir bölümü harap olur ya da ölür. İşte memeler, kuru dönem boyunca hem gelecek süt verme döneminde özellikle de ağız sütü üretiminde kullanmak üzere vitamin ve mineral depo ederler, hem de süt üreten hücreleri yenilerler. Böylece memeler kendilerini doğumdan sonra başlayacak yeni süt verme dönemine hazırlamış olurlar.
4-Anne karnındaki buzağının gelişiminin yaklaşık %60-70 i kuru dönemde oluşur. Bu dönemde süt üretimi söz konusu olmadığından anne tüketmiş olduğu yemlerden aldığı enerjiyi büyük ölçüde yavrusunu büyütmek için harcar.
5- Kuru dönemde süt üretilmediğinden ineğe başta ishal ve öksürük olmak üzere koruyucu aşılar, başta yüksek dozda D3 olmak üzere vitamin enjeksiyonları ve meme içi koruyucu ilaç uygulamaları rahatlıkla yapılabilir.
Kuru dönemde gebe ineğe uygulanacak besleme rejimi ineğin rahat doğum yapması, doğumdan sonra kendisinin ve yavrusunun çeşitli hastalıklara maruz kalmaması için son derece önemlidir. İnek kuru dönemde usulüne uygun olarak beslenmezse; güç doğum, sonunu atamama, doğum felci, döl tutmama, meme ve rahim iltihabı, şirdenin yer değiştirmesi, ketozis, topallık gibi hastalıkların meydana gelme ihtimali artar.
Kuru dönem beslemesinin esasını hayvanı şişmanlatmamak, ortalama bir vücut kondisyonunda tutmak oluşturmalıdır. Bunun için de ineğe enerjisi yüksek yemler vermemek gerekir. Kuru dönemde ineğe kaliteli yeşil ve iyi kurutulmuş kaba yemler verilmelidir. Kurudaki ineğe sekiz kiloya kadar iyi kaliteli mısır silajı verilebilir. Kalsiyumdan kesin olarak kaçınmak gerekir. Bu nedenle de kurudaki ineğe yüksek miktarda kalsiyum içeren yonca verilmez. Kurudaki ineklere fazla olmamak şartıyla saman verilebilir. Saman işkembedeki faydalı bakterilere iyi geldiği gibi mide ekşimesini de önler. Önemli bir konu da kuru dönemdeki inekleri doğumdan sonra yiyecekleri süt yemine aşamalı olarak alıştırılmasıdır. Bunun için, az miktarlardan başlayarak kuru dönem sonunda dört kiloya kadar süt yemi verilebilir.
Kuru dönem bakımı ve beslemesi ineklerin verimliliği, buzağıların sağlığı ve işletmenin karlılığı açısından çok büyük bir önem taşır. O nedenle yetiştiricilerin kuru dönemde ineğe azami özeni göstermesi gerekir.