Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Eseceli hayvan yetiştirirken güvenilir gıda elde edebilmek için yemin ve yem katkısının neden önemli olduğunu anlattı.

Gıdalara katılan katkı maddeleri sıkça kamuoyunda gündeme gelerek tartışma konusu haline geliyor. Özellikle insan sağlığına olumsuz etki eden maddeler sürekli afişe edilerek halkın bilgilenmesi sağlanıyor.

Aşırı ve kontrolsüz uygulama zararlarını da birlikte getirmiştir. Bu kaçınılmaz sona bir tepki olarak; insan, hayvan ve çevre üçgeninde etiğe dayalı yaşama saygı bilincinin artması, içerisinde az bile bulundursa, antibiyotik ve hormon ve hormon benzeri maddeler gibi birçok suçlu yem katkı ve premiksinin kullanımına sınırlama ve hatta yasaklama getirmiştir.

Diğer taraftan da Modern Hayvan Beslenme Uzmanları da güvenilir insan sağlığını tehdit etmeyen yemlerle güvenli gıdalar üretiyorlar.

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu öğretim görevlisi Doç. Dr. Hüseyin Eseceli hayvan yetiştirirken yemin ve yem katkısının neden önemli olduğunu değindi. Doç. Dr. Hüseyin Eseceli güvenilir gıda elde etmek için yemin ve katkı maddelerinin büyük önem taşıdığını belirterek, “Temiz ve verimli çevrelerin gün geçtikçe azalması sonucu birim alandan da

daha fazla ürün sağlanması zihniyeti insanları daha fazla katkı maddelerinin
kullanılmasına yönlendirmiştir. Ancak bu aşırı ve kontrolsüz uygulama zararlarını da
birlikte getirmiştir. Bu kaçınılmaz sona bir tepki olarak; insan, hayvan ve çevre
üçgeninde etiğe dayalı yaşama saygı bilincinin artması, içerisinde az bile bulundursa,
antibiyotik ve hormon ve hormon benzeri maddeler gibi birçok suçlu yem katkı ve
premiksinin kullanımına sınırlama ve hatta yasaklama getirmiştir. Ülkemizde ise
yemin daha fazla ürüne dönüşmesi ve verimli kullanılması bağlamında yem üreticileri
daha fazla uygun yem katkı ve premikslerini yeme katmaktadırlar. Diğer yandan son
yıllarda insan sağlığı içinde üstünlüklere sahip olduğu artık kabul edilen organik
hayvansal ürünlerin elde edilmesinde kullanılan yem katkı ve premiksleri daha özenli
seçilmektedir.

Modern hayvan beslenmenin temel amacı hayvanların yeterli, dengeli vegüvenilir yemlerle beslenmelerini sağlamak ve insanlar için de güvenilir hayvansalgıdalar üretmektir. Bu amaca yönelik olarak hayvan yemlerinde yaygın olarak yemkatkısı ve premiksler de kullanılmaktadır. Önceleri hayvanların et, süt, yapağı, kıl,tiftik ve yumurta üretimi için rasyonlara düşük düzeylerde katılan, doğal bir yem veyapay olarak elde edilen bir besin maddesi dışında kalan maddelere yem katkımaddesi denilmiştir.

Daha sonra ise konunun uzmanları tarafından katkılı yemler; vitaminler, mineraller, aminoasitler, protein ekstreleri ve azot kaynağı oluşturan maddelerce zenginleştirilmiş, yemin kalitesini düzeltmeye yönelik olarak aroma düzeltici, iştah açıcı maddeler ile bitki özleri katılmış, üretim ve depolama aşamalarında bozulmayı önleyebilecek şekilde antioksidanlar ve küflenmeyiengelleyici maddeleri içeren, üretim aşamalarında teknolojik uygulamaların bir gereğiolarak bağlayıcı, stabilizatör, emulgatör, topaklanmayı önleyici ve benzeri maddelerkullanılarak hazırlanmış karma yem çeşitleri katkılı yemler olarak nitelendirilmiştir.

Ayrıca, veteriner biyolojik ürünler tanımlaması içerisinde veteriner hekimlikte
kullanılan her türlü aşı ve serumlar; rekombinant – DNA veya hibridoma teknikleri ile
elde edilenler dahil tüm mikroorganizma ve hücre kültürleri; biyolojik dokulardan
ekstre edilen ürünler; embriyoda veya hayvanlarda üretilen canlı maddeler;
probiyotikler; kompetitif eksklüzyon ve teşhis ayıraçları gibi maddeler ile birlikte yer
almıştır. Bu tanımlamaların odağında resmi olarak yem katkısı, premiks ve ilacın tanım farklılıkları belirli sınırlar ile ayrılmıştır. Bu bağlamda; Yem katkısı; yemlere ya da suya katıldıklarında aşağıda belirtilen etkileri sağlayan maddelerdir.

Yemlerin karakteristikleri üzerinde olumlu etki yapar, Hayvansal ürünlerin özellikleri üzerinde olumlu etki yapar, Süs balıkları ve kuşlarının renkleri üzerinde olumlu etki yapar, Hayvanların besin maddesi ihtiyaçlarını karşılar, Hayvansal üretimin çevresel sonuçlarına olumlu etki yapar,

Özellikle sindirim sistemini veya sindirimi destekleyici etkileri ile hayvansal üretimi, performansı ve hayvan refahını olumlu yönde etkiler, Antikoksidiyal veya histomonostatik etki gösterirler.

Premiks; Yem Kanununun 4 üncü maddesi (d) ve (e) bendlerindeki mineral yemler ve yemlik preperatlar bu tanım kapsamında olmak üzere yemlere ya da suya katılmak amacıyla hazırlanan yem katkı maddeleri karışımı veya bir ya da birden fazla yem katkı maddesinin bir taşıyıcı madde ile karışımını ifade etmektedir. İlaç ise hastalıkların teşhisinde, tedavisinde ve hastalıklardan korunmak amacıyla belirli süre kullanılan maddeler olarak tanımlanmıştır.

Ülkemizde de yem katkı ve premiksleri sektörüne ilişkin olarak kanun ve yönetmelikler bulunmaktadır.

Nitekim son olarak 18 Aralık 2002 tarihli ve 24967 sayılıResmi Gazete’de yayımlanan 1734 sayılı Yetki Kanunu ve ilgili Tebliğ “Yem Katkı ve Premikslerinin Üretimi, İthalatı, İhracatı, Satışı ve Kullanımı Hakkındaki Tebliğ” ile düzenleme yapılmıştır. Bu tebliğde 07 Temmuz 1973 tarihli ve 14557 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1734 sayılı Yem Kanunu’nun 2. ve 5. maddeleri ile 15 Mayıs 1997 tarihli ve 22990 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yem Yönetmeliği’nin 12.
maddesine dayanılarak ve bu Tebliğ’in 4 no’lu ekinde gösterilen Avrupa Birliği yem katkıları ile ilgili direktif ve düzenlemelerden yararlanılmıştır.”dedi.